Help, mijn camera werkt niet meer (goed)

Regelmatig wordt me gevraagd om een technisch probleem van de camera op te lossen. De eigenaar merkt ineens dat de camera niet meer goed reageert. Hij staat dan wel aan maar zodra er wordt geprobeerd om een foto te maken reageert het apparaat niet zoals verwacht. Het lijkt dan wel of de camera een eigen leven is gaan leiden. De eerste gedachte is dat de camera stuk is, maar meestal loopt het zo'n vaart niet. Vaak gaat het om een instelling die per ongeluk is veranderd of er is een functie aan- of uitgezet. Iets veranderen in de instellingen gebeurt bij de beginnende fotograaf (en soms ook bij de gevorderden) meestal onbewust en als de technische kennis over de camera dan onvoldoende is om het ‘probleem’ te ontdekken èn op te lossen, is er gauw paniek. Maar vaak is het een kwestie van een instelling aanpassen en alles werkt weer zoals voorheen. Natuurlijk geeft de handleiding van de camera ook oplossingen, maar je moet dan wel weten waar je naar zoekt. Daarom heb ik hier een paar van de meest voorkomende vragen met voor de hand liggende oplossingen voor je opgeschreven.

Mijn camera stelt niet meer scherp

Je kunt de camera zo instellen, dat het scherpstellen automatisch gebeurt of handmatig. Vaak zit er ergens aan de zijkant van het objectief of op de body van je camera een knop dat je herkent aan AF – MF.  Daarmee activeer je de functie van de automatische focus zodat het objectief scherpstelt. AF wil zeggen dat het autofocussysteem automatisch werkt en bij MF moet je het scherpstellen handmatig doen. 

Scherpstellen wordt op verschillende manieren geregeld maar deze functie moet niet worden verward met de scherpstelmethode met de scherpstelsensoren. Ook die zijn heel belangrijk maar worden op een andere plek in de camera bediend. Lees ook Hoe werkt de autofocus. 

Oplossing: 
Stelt je camera niet meer automatisch scherp (blijft alles vaag of onscherp in je foto) dan is de AF-knop misschien op MF (dus handmatig) gezet. Oplossing: zet de knop op AF en het scherpstellen zal weer automatisch gebeuren.

In mijn foto is niet het onderwerp scherp 

In plaats van het hoofdonderwerp dat je wilt fotograferen, is een ander gebied in je foto scherp en dat was niet de bedoeling. De meeste camera’s hebben verschillende scherpstelmethodes. Je herkent ze in de zoeker aan gekleurde puntjes of blokjes. Dat zijn de scherpstelsensoren. Door zo’nscherpstelsensor op het onderwerp te richten, dat je scherp wilt hebben, wordt daarop scherp gesteld. Sommige camera’s hebben uitgebreide scherpstelopties, wat het niet altijd gemakkelijk maakt om te kiezen welke optie het beste is. Voor de beginnende fotograaf is er vaak één die dan voor de hand ligt en dat is automatische scherpstellen en afhankelijk van het type camera kan dit bijvoorbeeld ook multi scherpstellen of breed worden genoemd. Heb je voor deze instelling gekozen, dan bepaalt je camera het scherpstelpunt in je compositie. Dat kan handig zijn maar de scherpstelling zal bij deze optie altijd liggen op een punt dat  het dichts op de voorgrond is. Denk aan een vogel in een boom met daaromheen allemaal takken. Op de tak die het dichts bij is zal nu worden scherp gesteld. Het onderwerp ‘de vogel’ zal dan niet scherp zijn.Bij de automatische scherpstelling gaat het dan mis. Lees ook Hoe werkt de autofocus. In de meeste camera's in het trouwens ook mogelijk om met een knop of via touchscreen scherpstelpunten te verplaatsen wat weer heel handig is wanneer je hety onderwerp niet in het midden van je beeld wilt hebben.

Oplossing: Kies een andere scherpstelmethode waarmee je zelf kunt bepalen waarop je scherp stelt. 

Mijn camera blijft continue focussen

Je wilt een foto maken, je drukt de onspanknop half in om scherp te stellen maar je camera blijft continue focussen (vaak hoor je een zoemgeluid uit je objectief). Je krijgt het beeld maar niet op één punt scherp.  Om een goede focus te houden hebben de meeste camera’s de functie Enkelvoudig scherpstellen, (aangeduid met AF-S voor single), Continue scherpstellen (aangeduid met AF-C voor continue) en bij sommige camera’s is er ook een optie waarbij de camera zelf kiest tussen die twee (aangeduid met AF-A). Bij Canon heet het OneShot, AI Focus en AI servo.

Met deze opties regel je het gedrag van autofocus. Voor de duidelijkheid: Dit is een andere functie dan de knop aan de zijkant van je objectief om de AF mee te activeren of de-activeren (hoewel het ook wel weer met elkaar te maken heeft). Wil je een onderwerp met veel beweging fotograferen, dan moet de AF anders reageren dan bij een onderwerp dat stilstaat of met weinig beweging. Soms zal je dan merken dat je de ontspanknop niet volledig kunt indrukken. Er blijft dan vaak een gekleurd rondje ergens in de zoeker of op het display knipperen. Dat betekent dat de AF het onderwerp niet scherp heeft. Dit alles heeft met die instellingen te maken. Staat je camera op AF-C dan kan het gebeuren dat de AF continue blijft focussen, je kunt de foto dan niet maken. Of dat je foto niet scherp is omdat je bij een bewegend onderwerp de camera op AF-S hebt ingesteld. 

Oplossing: De beste oplossing is, experimenteer en leer het gedrag van de verschillende opties van scherpstellen en autofocus. Zet de instelling bij stilstaande onderwerpen in principe op de AF-S (of AF-A als je die mogelijkheid hebt). Is er veel beweging ga dan aan de slag met AF-C (AI Focus  of AI Serve voor Canon).  Lees ook Hoe werkt de autofocus.

Mijn foto’s zien er korrelig uit zijn ook niet echt scherp

Dat korrelige is ruis en dat heeft alles te maken met de ISO die (veel te) hoog staat ingesteld. Dat kan komen door de ISO automaat of omdat is vergeten om een hoge ISO die misschien eerdere is gebruikt, weer terug te zetten. Je komt er meestal achter zodra je de foto’s op de PC bekijkt (en dan is het te laat).

Een hoge ISO maakt het mogelijk om je sluitertijd (=belichtingstijd) korter te maken, dus met weinig licht toch de foto te kunnen maken. Een bijkomend euvel is dat daardoor de ruis toeneemt en de scherpte minder is. De ISO op automaat zetten lijkt een goed alternatief maar dan bepaalt je camera hoe hoog de ISO moet zijn. En dat is vaak hoger dan nodig. Kies er liever voor om zelf de hoogte van de ISO te bepalen. In sommige camera’s kun je ook een maximale grens instellen, bijvoorbeeld automatisch tot ISO 800 en daarboven bepaal jij het weer. Da’s ook een handige optie.

Oplossing: Merk je dat je sluitertijd heel kort is of zie je dat je foto’s heel korrelig (dus veel ruis) hebben , check je ISO-instelling. Meestal staat die dan te hoog of op de ISO automaat. En beter is om dit altijd even te doen voordat je begint met fotograferen want achteraf corrigeren kan wel maar gaat altijd ten koste van de beeldkwaliteit. Lees ook Hoe belangrijk zijn de iso instellingen.

Foto’s zijn veel te licht of veel te donker

Je ziet op de foto dat de belichting niet klopt. Da’s raar want je hebt een juiste diafragma en/of sluitertijdwaarde gekozen en er was licht zat. 

Vaak is er dan wat aan de hand met de instelling van de belichtingscompensatie. Door de plussen of te minnen (bijvoorbeeld +1 of -1) regel je met deze functie of je je foto iets lichter (=plus) of wat donkerder (=min) wilt maken. En misschien heb je dat gedaan en is de kans groot dat je bent vergeten om de belichtingscompensatie weer terug te zetten op 0. Dat gebeurt namelijk niet automatisch, dus ook niet wanneer je de camera uitzet en daarna weer aan. Die instelling blijft staan in de waarde die je voor het laatst hebt gebruikt en geldt dus voor alle foto’s die je daarna gaat maken.

Lees ook Wat is belichtingscompensate en Hoe werkt het histogram 

Oplossing: Het is (meestal) heel simpel, zet de belichtingscompensatie op 0.

De kleuren van mijn foto’s kloppen niet

Zonlicht bestaat uit ander licht dan gloeilampen of TL licht en ook bij bewolkt weer is het licht anders. Als hiermee geen rekening wordt gehouden dat ontstaat er kleurzweem. Over licht en kleuren valt heel veel te leren maar nu beperk ik het tot de witbalans instelling die in elke digitale camera is te vinden. (Witbalans is een digitaal iets dat bij analoog niet bestond).

Zie je dat de kleuren van je foto’s niet kloppen, dan zou het zomaar kunnen dat de witbalans verkeerd staat ingesteld. Er is dan een instelling gekozen (bijvoorbeeld flitslicht) terwijl je buiten aan het fotograferen bent (bijvoorbeeld met zonlicht). Is dat geval zal je foto veel te blauw zijn (blauwzweem). Da’s vervelend en zeker als je in JPG fotografeert ipv in RAW, want dat is nauwelijks meer te herstellen in Photoshop of Lightroom..

Oplossing: Zet je witbalans op AWB (=automatische witbalans) en laat het verder aan je camera over. In de meeste lichtsituaties zit dat dan goed. Hier zal niet iedereen het mee eens zijn maar voor de beginnende fotograaf is dit wel aan te raden. Omdat je in het begin aan veel instellingen moet denken, is de kans groot dat je vergeet om de witbalans aan te passen met alle gevolgen van dien. Lees ook Hoe werkt het histogram

Alles is zwart en niets werkt

Je zet je camera aan het display wordt geactiveerd maar er gebeurt verder niks en alles blijft zwart. Hoe vreemd is dat. De accu is volledig opgeladen. Soms is het een kleinigheid dat heel snel over het hoofd wordt gezien. De lensdop sluit alle lichtinval af dus als je je camera aanzet en dat ding zit er nog op dan kan er geen licht worden gemeten en blijft alles zwart. 

Oplossing: Kijk of de beschermkap nog op je objectief zit. Zoja, haal ‘m eraf en je camera komt weer tot leven. 

Heb je meer vragen of wil je meer leren zodat jij de baas over je camera bent in plaats van andersom volg dan de basiscursus fotograferen waar we de belangrijkste instellingen, functies en knoppen van de camera uitvoerig behandelen. En anders stuur je je vraag even in door hier te klikke

De autofocus werkt plotseling niet meer

Het kan zijn dan dat tijdens het fotograferen de autofocus niet meer reageert. Op het ene moment ben je lekker aan het fotograferen en werkt alles goed en dan ineens merk je dat scherpstellen niet meer goed gaat of misschien wel helemaal niet meer. Natuurlijk check je dan eerst of je per ongeluk toch de AF hebt omgezet naar MF (zie hiervoor). Maar staat alles goed dan kan het zijn dat je de waarschuwing "Low battery" hebt gemist of een knipperend symbooltje met 1 streepje. De AF gebruikt veel stroom net zoals het dispay waarop je de gemaakte foto ziet of misscchien wel de instellingen van je camera regelt.  Het hoge stroomverbruik trekt de accu van je camera snel leeg.

Oplossing: Check de batterij status en staat die laag, vervang de lege accu voor een volle en alles zal weer perfect werken en kun je verder met fotograferen. Tip: Zorg altijd voor een extra accu die dan natuurlijk wel volledig opgeladen is.